De 10 niveau's van liefde

De 10 niveau's van liefde / Maraatib al hoeb

Er zijn volgens de geleerden 2 soorten liefde, namelijk حب (hoeb) en عشق ('ishq).
Bijzonder aan het woord حب is dat deze bestaat uit de letters (ح) en de (ب) .
Bij het uitspreken van het woord حب is de articulatiepunt van de letter (ح) diep vanuit de keel en vernauwt/verstikt je bij wijze van spreken. Eveneens kan liefde dit met de mens doen.
Bij de letter (ب) komen de lippen bij elkaar als een kus.
Ibn- Qayyims bevindingen over hoeb zijn dat er een toegestane/nobele vorm van liefde is en 'ishq wordt beschouwd als een verboden/grens overschrijdende vorm van liefde.
Uiterlijke verschijning is niet de voornaamste reden om verliefd te worden, maar het draagt bij aan de toename ervan. Hiertoe zouden we liefde niet moeten begrenzen.
Wij zijn dagelijks omringd met haraam en we zouden moeten reflecteren waarom we liefhebben; omwille van Allah of omwille van onze begeerten en lusten?
Wat zegt ons geloof over liefde?
Ibn Hazm zegt in zijn boek 'de ring van de duif' het volgende:
"En noch, was liefde verboden
Of iets vergelijkbaars door Muhammed geboden
Was het men dan verboden
Door de Heilige woorden"
Met andere woorden is liefde noch door Allah, noch door zijn profeet [sal Allahu alayhi wa sallam] verboden.
Vervolgens zegt de islam dat men liefde op zichzelf niet in de hand heeft.
De Profeet [sal Allahu alayhi wa sallam] zegt in een overlevering:
"O Allah, dit is mijn verdeling voor waar ik controle over heb, maar hou me alsjeblieft niet verantwoordelijk voor hetgeen waar ik geen controle over heb (zijn liefde voor Aicha (ra)). "
Zelfs de boodschapper van Allah [sal Allahu alayhi wa sallam] had het dus niet in de hand.
Het voelen van deze emotie is een bewijs van barmhartigheid (Koran 30:21) en dat het hart voelt en zacht is.
Liefde is dus te onderscheiden in optionele en niet optionele liefde.
Optionele liefde is hetgeen dat naar liefde leidt, namelijk waarnemingen met het oog, fysieke vereniging etc. Men moet zich uitermate bewust zijn van deze vorm. Deze kan misleiden. Men zegt ook wel 'volg je hart', maar het hart kan misleiden. Vanuit de islam dient met het hart te leiden.
De niet optionele liefde kan je overvallen en liefde kan in het ogenblik je hart doen binnen treden. Hier zal Allah niemand verantwoordelijke voor stellen, maar wat men doet ten gevolge van dit gevoel zal men bij Allah moeten verantwoorden.
Ibn al-Qayyim bouwt de intensiteit van liefde en liefhebben op in 10 niveaus. Deze heb ik met bewijzen uit de Koran, Hadith en citaten van andere geleerden aangevuld:

‎1 العلاقة- al- 'alaaqa (de verbinding)

Het hart verbind zich aan een geliefde. Dit is de laagste vorm van liefde. Dit kan aantrekkingskracht zijn waarbij men onder de indruk is van een uiterlijke verschijning.
Ware liefde ontwikkeld zich met de tijd en vraagt opofferingen, geduld en toewijding.
Ibn Hazm zegt hierover het volgende:
"De ware liefde ontstaat niet in een oogwenk.
Haar vuursteen spat geen vonken op bevel.
Haar groei neemt tijd, zij is de vrucht van lange omgang.
Die maakt haar pijlers hecht.
Verdwijnen en vermindering komen er niet aan bod.
Toename, duur, zijn het die bij haar horen.
Bevestigd wordt ons dit door al wat groeit:
bij snelle wasdom gaat het weer vlug verloren.
Maar ik ben ondoordringbaar vaste grond.
Het kiemen van elk sprietje houdt hij tegen.
Geen plantenwortel die hem ooit doorboort
en onberoerd laat hem de voorjaarsregen."
Tevens kan dit ook een familiare band betekenen waarbij er geen behoefte is aan contact. Een ieder heeft een band met zijn/haar moeder, omdat ze eens vlees en bloed met elkaar deelden.
‎خَلَقَ الۡاِنۡسَانَ مِنۡ عَلَقٍ ۚ﴿۲﴾
Hij die de mens uit 'alaq' (bloedklonter) schiep. [96:2]

‎2 الإرادة - al-iraada - (zoeken -verlangen)

Je begint de geliefde te zoeken تريده
Men zoekt naar mogelijkheden om met de geliefde in contact te komen.

3 الصبابة - al sabaabah (vallen - gieten- effluent)

Letterlijk is dit het schone water dat overblijft na een zuiveringsproces, maar komt van het Arabische صبل ماء
(sabbal maaoe) en betekent het gieten van het water.
In het Engels zegt men 'falling in love'
In deze staat van liefde valt men voor de geliefde en heeft daar geen controle op.

‎4 الغرام - al- garaam (kwelling)

Er is een verlangen om constant met de geliefde te zijn مغرم بهي
Dit verlangen duurt voort en degenen die eraan lijdt wordt gekweld. Je gedachten afwenden is buitengewoon lastig en het niet met de geliefde kunnen zijn heeft dan ook een negatief effect op de ziel/gelukstoestand.
Allah noemt het woord غرامًا in de Koran bij een eeuwig voortdurende kwelling in de hel.
‎وَ الَّذِیۡنَ یَقُوۡلُوۡنَ رَبَّنَا اصۡرِفۡ عَنَّا عَذَابَ جَہَنَّمَ ٭ۖ اِنَّ عَذَابَہَا کَانَ غَرَامًا ﴿٭ۖ۶۵﴾
En degenen die zeggen: "Onze Heer, wend de bestraffing van de Hel van ons af. Voorwaar, haar bestraffing is een voortdurende kwelling. [25:65]
Imam al-Bousiri zegt het volgende:
"Denkt de geliefde niet dat zijn liefde verborgen kan worden
Terwijl de ogen tranen en het hart gloeit
De tranen waren niet gelaten als het niet voor de geliefde was
Noch was je rusteloos geworden bij het gedenken van je geliefde nabij de cipres hoog op de bergen
Hoe is liefde te ontkennen na de getuigenis
Die geboren werd door zo een vertrouwelijk getuige
als je tranen en je ziekte
Het is werkelijk dat liefde plezier doet veranderen in pijn"

‎5 الوداد - al-widaad (pure liefde)

Dit is een van de Schone namen van Allah
‎ ۱۴﴾ وَهو الۡغَفُوۡرُ الۡوَدُوۡدُ
En Hij is de Vergevende, de Liefderijke [85:14]
‎وَ مِنۡ اٰیٰتِہٖۤ اَنۡ خَلَقَ لَکُمۡ مِّنۡ اَنۡفُسِکُمۡ اَزۡوَاجًا لِّتَسۡکُنُوۡۤا اِلَیۡہَا وَ جَعَلَ بَیۡنَکُمۡ مَّوَدَّۃً وَّ رَحۡمَۃً ؕ اِنَّ فِیۡ ذٰلِکَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوۡمٍ یَّتَفَکَّرُوۡنَ ﴿۲۱﴾
En het behoort tot Zijn Tekenen dat Hij van jullie eigen soort echtgenotes heeft geschapen, opdat jullie rust bij haar vinden en Hij bracht tussen jullie liefde en barmhartigheid. Voorwaar, daarin zijn zeker Tekenen voor een volk dat nadenkt. [30:21]
Het woordje مَّوَدَّۃً wordt hier vertaald met liefde en enkel alleen liefde. Dit is een pure vorm, dat is afgeleid van de Zijn naam ودود (de liefhebbende). Een goddelijke attribuut.
Het bijzondere aan dit vers zijn de verzen die eraan voorafgaan en erna komen. Allah spreekt over de dag, nacht, hemel, aarde, man en vrouw als zijn tekenen en daarin worden liefde en barmhartigheid dus ook genoemd en sterker nog vergeleken met bijvoorbeeld de hemelen en de aarde!
Liefde en barmhartigheid in deze wegen dus net zo zwaar als de hemelen en de aarde.
al-woedd is pure liefde
In de vorige niveaus was er nafs. Het ging meer over jezelf dan om de geliefde. Vanaf dit niveau kan men de 'ik' wegdenken en is eigenbelang ondergeschikt ten opzichte van de geliefde.
De vrouw heeft zich in wezen meerdere malen bewezen op dit gebied. Dat is tevens ook rationeel, omdat Allah de baarmoeder plaatste in de vrouw.
In een Hadith Qoedsi zegt Allah (swt) het volgende:
(حديث قدسي) حَدَّثَنَا حَدَّثَنَا سَهْلٌ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ الْمُحَارِبِيُّ ، عَنْ مُحَمَّدٍ ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ : أَنَا الرَّحْمَنُ وَهِيَ الرَّحِمُ ، شَقَقْتُ لَهَا مِنَ اسْمِي ، فَمَنْ وَصَلَهَا وَصَلْتُهُ ، وَمَنْ قَطَعَهَا أَقْطَعُهُ فَأَبتُّهُ .
Aboe Hurayrah zegt dat de boodschapper van Allah zei: "Allah de Verhevene zegt: Ik ben Barmhartig en de baarmoeder heb ik van mijn naam gesplitst, en wie haar bereikt zal ik bereiken, en wie haar afsnijdt zal ik afsnijden."
De baarmoeder dijt uit ten behoeve van het kind. Het kind heeft meer ruimte nodig en de baarmoeder zet uit om het kind comfort en veiligheid te bieden. Er is geen pragmatiek en ook geen voordeel voor de vrouw.
De profeet Muhammed (sas) vergelijkt de vrouw met parfum. Parfum is in essentie niet waardevol, pas als het in aanraking komt met het huid en de gebruiker erdoor een aangename geur krijgt welke wordt opgemerkt door anderen. Parfum ruikt niet lekker voor zichzelf, maar voor zij die er gebruik van maken en eveneens toont de vrouw een vergelijkbaar offer.

‎6 الشعف - al shaa'f

Liefde omhelst het hart (shiraaf al kalb) en alles gebeurd in kader van de geliefde.
De liefde kwelt niet langer, maar bevrijdt.
Rumi zegt het volgende over hartstocht in een gedicht dat hij vleugels noemt:
"Het lijkt of ik slaap,
maar dat is slechts schijn.
Al zijn mijn ogen toe,
mijn hart is wakker en
zet de deur van genade
op meer dan een kier.
Mijn hart heeft vijf zintuigen,
innerlijke oren en ogen
die ervaren wat zich afspeelt
diep in mij.
Oordeel niet over me vanuit je gevang.
Wat jou de nacht is,
is mij de morgenstond.
Wat jou een kerker is,
is mij een rozentuin.
Ik lijk gevangen in mijn hartstocht,
maar juist die hartstocht maakt me vrij!"

‎7 العشق - al-'ishq -

Dit is een zeer gevaarlijke staat waarin men gek kan worden. (bijvoorbeeld: Leyla en Madjnun brachten het tot een goed eind en weerhielden hun liefde van aardse lusten en begeerten - Romeo en Julia daarentegen pleegden zelfmoord)
Het bezet de geest en maakt dat de persoon buiten wijsheid gaat handelen zelfs als deze persoon je liefde niet beantwoord.
Imam Ash-Shafi'i heeft er in een gedicht het volgende over geschreven:
"En van ellende is dat je liefhebt
En (diegene) die je liefhebt, heeft een ander lief
Of je wilt het goede voor een persoon
En hij wilt je pijn doen"
و من الشَقاوة أن تحبَ
و من تحبُ يحبُ غيرك
أو أن تريد الخير للأن
سان و هو يريد ضيرك
Je genezen van 'ishk doe je door je te verbinden met de verbinding.
Imam al-Bousiri en Imam al-Jazouli zijn hier fantastische voorbeelden van. Zij gingen bijna onder in een kwellend verlangen waarna ze zich wisten te verbinden met de verbinder (Allah).
In een prachtig gedicht uit 'tawq al hamama' zegt Ibn Hazm:
"Als Jacob ben ik, rechtgeleid profeet,
die door zijn smart om Jozef werd gekweld,
maar toen hij slechts de lucht rook van diens kleed,
van de blindheid die zijn lot was, was hersteld."
En
De 12 eeuwse dichter Sanâ'i zegt met een kwatrijn:
"Ben je met het verborgene vertrouwd geraakt,
dan vrees je de dood niet, je bent ontwaakt.
Wat pieker je:'ik zal in het stof bijten'?
Aarde slikt wie door aarde is ziek gemaakt."

‎8 التتيم -al-tatayyoem (een ander woord voor liefde)

Zij die bekend zijn met de Arabische taal weten dat het woord taym een hogere vorm van liefde aanduidt.
Ibn taymiyya werd genoemd naar zijn oma, omdat hij en zijn oma een enorm liefdevolle relatie deelden met elkaar.

9 عبودية - 'oeboediyya (dienaarschap - slaaf)

de 'aabied is slaaf geworden van zijn/haar meester. Dit slaafse begrip heeft tegenwoordig een negatieve lading. De associatie wordt gemaakt met de slaven uit de slavenperiode.
Terwijl Hij die ons meer dan wie dan ook liefheeft, voorziet en onderhoud alle vrijheid biedt.
Niks moet van deze 'eigenaar' en de dienaar krijgt uitstel ondanks deze verplichtingen nalaat en ongehoorzaam is.
Slaaf te zijn van zo een Heer is op geen enkele manier te vergelijken met een aardse slaaf- meester relatie.
Met alle liefde zal men slaaf willen zijn van een Heer die voorziet, onderhoudt, vrede en rust biedt, barmhartig, vrijgevig en Erbarmer is, schept, beschermt en waakt, van het duisternis naar het licht leidt, ontwikkelt en vormgeeft, verruimt, verheft, in alle rechtvaardigheid oordeelt en mij wel meer liefheeft dan mijn eigen moeder doet.

‎10 الخلة - ghoellah (vriendschap)

Dit is het niveau van de ghaliel.
De arabieren zeggen ook wel dat de liefde elk cel van het lichaam moet hebben bereikt hebben.
Je laat geen ruimte over voor een andere geliefde of vorm van liefde.
Ibrahim (as) werd door Allah beproefd om zijn zoon (geliefde) te offeren en hij slaagde. Met andere woorden bewees hij dat zijn liefde voor Allah geen ruimte gaf aan een andere vorm van liefde. Zo werd hij de خليل (vriend) van Allah.
De profeet Muhammed (sal Allahu alayhi wa sallam) was ook op dit niveau en hij zegt:
انالله اتخذني خليلً كما اتخذ ابراهيم خليل
"Allah heeft mij als vriend genomen, net zoals hij Ibrahim (as) als vriend nam."
Hij sal Allahu alayhi wa sallam was galiel Allah, maar ook habieb Allah en hub omvat ze allemaal.
Zo houdt Allah van de profeet sal Allahu alayhi wa sallam en vice versa. Van de geliefde houden wil zeggen dat je houdt van waar de geliefde van houdt. Als je van Allah houdt dien je dus ook van zijn geliefde (Muhammed) te houden.
En als men dus van elkaar houdt omwille van Allah zeg je niet wat ben je mooi, maar wat heeft Allah je mooi geschapen.
De profeet Muhammed (sal Allahu alayhi wa sallam) zegt in een overlevering:
" Jullie zullen het paradijs niet betreden mits jullie geloven en jullie zullen niet geloven mits jullie liefhebben."
‎لا تدخلوا الجنة حتى تؤمنوا ولا تؤمنوا حتى تحابوا
Auteur: Ahmed Budak